“แผ่นผี” ปัญหาคลาสิกของวงการโฮมเอนเตอร์เทนเมนต์ทั่วโลกที่เกิดขึ้นมายาวนาน นับแต่คอนเทนต์บันเทิงถูกปรับเปลี่ยนรูปแบบจากการบันทึกลงบนเส้นเทปบรรจุในตลับเทป หรือวิดีโอ ที่ทั้งใหญ่เทอะทะ ให้ความคมชัดต่ำ มาเป็นการบันทึกลงเป็นไฟล์ ไรท์ลงบนแผ่นซีดี วีซีดี และดีวีดี ที่มีขนาดเล็ก และให้ความคมชัดที่สูง แต่ก็ให้ข้อเสียคือความสะดวกในการก้อปปี้ ทำซ้ำ เป็นที่มาของการละเมิดลิขสิทธิ์ที่สร้างมูลค่าทั้งความร่ำรวยของผู้กระทำผิด และความสูญเสียของเจ้าของลิขสิทธ์จำนวนมหาศาล ซึ่งในประเทศไทย ปัญหาการละเมิดลิขสิทธิ์ของโฮมเอนเตอร์เทนเมนต์ ติดอันดับรุนแรงที่สุดในโลก ไม่ว่าจะเป็นภาพยนตร์จากฮอลลีวู้ด ซีรีส์จากเอเชีย หรือคอนเสิร์ตยอดนิยมในประเทศไทย ล้วนกลายเป็นเหยื่อของแผ่นผี
มีการคาดการณ์จากต่างประเทศ ถึงปัญหาการละเมิดลิขสิทธิ์สินค้าโฮมเอนเตอร์เทนเมนต์ในประเทศไทย ว่ามีมูลค่าสูงถึง 60-70% ของการบริโภคโดยรวม แต่ผู้ประกอบการในประเทศไทย แคททาลิสท์ อัลลายแอนซ์ กลับมองว่า น่าจะรุนแรงมากกว่านั้น เป็นราว 80% ซึ่งหากมองจากมูลค่าตลาดโฮมเอนเตอร์เทนเมนต์ที่มีการบริโภคสินค้าลิขสิทธิ์กันอย่างถูกต้อง มีมูลค่าอยู่ราว 4,000 ล้านบาทต่อปี ก็หมายความว่าตลาดสินค้าละเมิดลิทธิ์จะมีตัวเลขอยู่ที่ราว 16,000 ล้านบาทเลยทีเดียว
นิติ ถาวรวณิชย์ กรรมการผู้จัดการ บริษัท แคททาลิสท์ อัลลายแอนซ์(ประเทศไทย) จำกัด กล่าวว่า ตลาดแผ่นผีมีจุดแข็งที่สำคัญคือความเร็ว ที่ส่วนใหญ่สามารถวางขายได้ตั้งแต่ภาพยนตร์เรื่องนั้นยังฉายอยู่ในโรงภาพยนตร์ เป็นข้อจำกัดของแผ่นที่ถูกลิขสิทธิ์ไม่สามารถแก้ปัญหาได้ เพราะมีการกำหนดช่วงเวลาในการวางจำหน่ายที่ไม่ให้กระทบกระเทือนกับการหารายได้จากโรงภาพยนตร์ ซึ่งถือเป็นช่องทางหลักของภาพยนตร์ทุกเรื่อง โดยมาตรฐานทั่วไปอยู่ในช่วงเวลาหลังจากภาพยนตร์ออกจากโรงแล้ว 105 วัน หรือ 2-3 เดือน ขณะที่ปัจจัยด้านราคาถูกที่เป็นจุดแข็งอีกด้านของแผ่นผี แคททาลิสท์ ได้มีการทำลองทำตลาดสินค้าตัวใหม่ในชื่อ “วานิลลา ดีวีดี” เพื่อสกัดไม่ให้แผ่นผีมีการเติบโตจากด้านนี้ ซึ่งมีแนวโน้มมาจากการถดถอยของตลาดวีซีดี
วานิลลา ดีวีดี เป็นแผ่นดีวีดีที่ให้คุณภาพของภาพและเสียงชัดเจนไม่ต่างจากดีวีดีทั่วไป แต่มีการตัดส่วนต่างๆ ที่เป็นทั้งคอนเทนต์พิเศษ อาทิ เบื้องหลังการถ่ายทำ, มิวสิก วิดีโอ หรือบทสัมภาษณ์ดารา ออกไป รวมถึงไม่มีเมนูในการเลือกภาษา และคำบรรยาย มีเพียงการพากษ์เสียงเป็นภาษาไทยเพียงภาษาเดียว ทำให้ไม่ยุ่งยาก เหมือนดังเช่นการเล่นแผ่นวีซีดี จึงถูกตั้งชื่อว่า วานิลลา ซึ่งมีความหมายแสดงถึงเรื่องง่ายๆ ของประเทศทางยุโรป นอกจากนั้นสัดส่วนของภาพที่ดีวีดีปกติจะใช้สัดส่วน 16X9 ซึ่งเหมาะกับการรับชมจากจอภาพพลาสม่า, แอลซีดี และแอลอีดี แต่วานิลลา ดีวีดี กำหนดสัดส่วนภาพเป็น 4X3 ที่เหมาะกับโทรทัศน์จอตู้รุ่นเก่า วางจำหน่ายในระดับราคาตั้งแต่ 99 บาท ไปจนถึง 200-300 บาท ตามแต่ความใหม่-เก่าของหนัง
“แคททาลิสท์ใช้เวลากว่า 1 ปี ในการทดลองทำตลาด วานิลลา ดีวีดี ในประเทศไทย เพื่อหาความเหมาะสมทั้งประเภทภาพยนตร์, ราคา และการเลี่ยงผลกระทบที่จะเกิดขึ้นกับอุตสาหกรรมภาพยนตร์และโฮมเอนเทอร์เทนเมนต์ที่เป็นอยู่ มีการกำหนดราคาที่สามารถดึงดูดผู้บริโภค แม้ไม่เท่ากับแผ่นผี แต่ก็อยู่ในระดับใกล้เคียง ส่วนคอนเทนต์ต่างๆ ที่ตัดออกไป เหลือเพียงภาพยนตร์ที่ให้เสียงภาษาไทย ก็จะแยกความแตกต่างออกจากดีวีดีปกติ ทำให้มั่นใจว่าคนกลุ่มที่เคยบริโภคดีวีดี จะไม่หันลงมาซื้อวานิลลา ดีวีดี โดยประเทศไทยถือเป็นประเทศที่ 2 ในโลกที่วางจำหน่าย ต่อจากรัสเซีย ที่ประสบความสำเร็จในการใช้แผ่นวานิลลา ดีวีดี แก้ปัญหาแผ่นละเมิดลิขสิทธิ์มาแล้ว”
นิติยอมรับว่า แม้จะเป็นการนำโมเดลในการต่อสู่กับแผ่นผีของรัสเซียมาใช้ แต่คิดว่าวานิลลา ดีวีดี คงไม่สามารถปราบปรามแผ่นผี หรือเปลี่ยนพฤติกรรมการซื้อแผ่นผีมาซื้อแผ่นวานิลลา ได้โดยตรง เพราะปัญหาด้านความเร็วของการวางตลาดยังสู้แผ่นผีไม่ได้ แต่วานิลลา ดีวีดี น่าจะเข้ามารองรับกลุ่มผู้บริโภควีซีดี ฉบับพากษ์ไทย ที่มีแนวโน้มลดลงเรื่อยๆ จากเดิมที่เคยเป็นกลุ่มที่ครองตลาดโฮมเอนเตอร์เทนเมนต์ถึง 70-80% ในช่วง 2 ปีก่อน เหลือเพียง 60% ในปีนี้ และยังมีแนวโน้มลดลงอย่างรวดเร็ว หันเป็นซื้อหาดีวีดีที่มีคุณภาพดีกว่า ซึ่งราคาที่อยู่ในระดับใกล้เคียงวีซีดี ของวานิลลา ดีวีดี จะช่วยรองรับกลุ่มคนเหล่านี้ เพราะคนกลุ่มนี้มีแนวโน้มที่จะหันไปหาแผ่นผี มากกว่าเปลี่ยนไปซื้อดีวีดีปกติที่มีระดับราคาสูงถึง 400-500 บาท
โดยภาพยนตร์ที่วางจำหน่ายในรูปแบบวานิลลา ดีวีดี นอกเหนือจากภาพยนตร์ที่เพิ่งออกจากโรงภาพยนตร์ ยังมีภาพยนตร์ในอดีตที่มีการรวมฮิต ในรูปแบบตั้งแต่ 5 in 1, 7 in และ 9 in 1 คือมี 5 เรื่อง, 7 เรื่อง และ 9 เรื่องใน 1 แผ่น วางจำหน่ายในร้านโฮมเอนเตอร์เทนเมนต์ ชั้นนำ อาทิ แมงป่อง, อิมเมจิน, บีทูเอส, บูมเมอแรง, อมร มูฟวี่ รวมถึงร้านสะดวกซื้อ 7-11 และ Big C
“แคททาลิสท์ เคยมีรายได้ส่วนใหญ่ถึง 80% มาจากสินค้าวีซีดี แต่แนวโน้มที่การบริการวีซีดีลดลงอย่างรวดเร็ว ในปีที่ผ่านมาสัดส่วนรายได้ของวีซีดีเหลือเพียง 65% ทำให้เราต้องช่องทางรองรับ ซึ่งในส่วนดีวีดีปกติ ก็ไม่สามารถลดราคาลงจากปัจจุบันได้ จึงต้องวางสินค้าใหม่ และนำไปวางตลาดในช่องทางที่เป็นแมส ซึ่งปกติเป็นช่องทางการขายสำคัญของวีซีดี คาดว่าในปีนี้ สัดส่วนรายได้จากวีซีดีจะลดลงเหลือ 50% แบ่งครึ่งกับรายได้จากดีวีดี ที่ได้วานิลลา มาช่วยกระตุ้นตลาด โดยภาพยนตร์เรื่องอวตาร ที่วางตลาดในรูปแบบวานิลลา ดีวีดี ในปีนี้ ช่วยให้ยอดขายดีวีดีโดยรวมของเรา สูงถึงกว่า 350,000 แผ่น เป็นประวัติการณ์ของตลาดมาแล้ว” นิติกล่าว
ที่มา: manager.co.th
